Binnen het huidige Judaïsme wordt traditioneel, jaar in jaar uit, de hele Torah, dit zijn de vijf boeken van Mozes, in een jaar gelezen. Daarbij is de Torah over een heel jaar ingedeeld in Bijbelgedeeltes volgens de Babylonische indeling. Elke week wordt er een gedeelte gelezen en bestudeerd. Zo’n Bijbelgedeelte wordt een Parasja genoemd, waarbij elke Parasja zijn eigen benaming heeft.
De benaming is afgeleid van het eerste Hebreeuwse woord waarmee het Bijbelgedeelte begint. Zo heet het Bijbelgedeelte van Genesis 1:1 – 6:8 Beresjiet, Genesis 6:9 – 11:32 Noah en Genesis 12:1 – 17:27 Lech lecha.
Over het Bijbelgedeelte Lech Lecha gaat dit meditatieve artikel.
Het Bijbelgedeelte begint met de roeping van Abram door God om zijn land, familie en huis van zijn vader te verlaten. De woorden die God tot Abram in het Hebreeuws spreekt is: לֶך-לְךָ (Lech lecha). Het wordt vertaald met verlaat, of ga uit of vertrek uit….Maar letterlijk betekent Lech lecha: Ga voor jezelf!
Abram de nieuwe mens, een nieuw begin
Abram wordt door God geroepen als nieuwe mens, waar God een nieuw begin mee wilt maken. Na de zondeval van Adam, de eerste mens, werd Noach geroepen waarmee God met de mensheid een nieuw begin wilde maken. Maar ook de nakomelingen van Noach konden het niet waarmaken. In plaats dat de mensen zich over de aarde moesten verspreiden, wilden ze bij elkaar blijven en zo kwamen ze tot het bouwen van de toren van Babel. Maar ook hier greep God in, door de taal van de mensen te verwarren.
Na de toren van Babel begint een nieuwe tijdsperiode. De tijdsperiode van Abram. Abram wordt als nieuwe mens geroepen door God. Maar er is wel een verschil tussen Adam en Abram. Zo wordt Adam verwijderd uit Eden tegen zijn wil in. Abraham echter ondergaat een soort van vrijwillige ‘verwijdering’. Abram is de herschapen mens: de persoon wiens leven een reactie is op de roep van God. Vanaf Genesis 1:1 tot 11:32 (met uitzondering van Noach) komen we mensen tegen voor wie Gods gebod een beperking was, waaruit zij zich probeerden te bevrijden. Abram is echter anders. Voor hem is het gebod, leven zelf. Zijn leven is een antwoord op Gods vraag.
Met Abraham is een nieuw geloof geboren: het geloof van gehoorzaamheid en verantwoordelijkheid, waarbij het Goddelijk gebod en de menselijke handeling elkaar ontmoeten.
Vier Dimensies
Binnen de Joodse uitleg zijn er vier dimensies van Lech lecha, ‘ het op weg/pad gaan’.
Eerste dimensie
Volgens Rabbi Rashi betekent Lech lecha. Ga voor jezelf: Reis voor je eigen voordeel en welzijn.
Abraham moest vaarwel zeggen tegen de dingen dat het meest dierbaar voor hem is: zijn land, geboorteplaats en ouderlijk huis. Het zijn de plaatsen wat we thuis horen, thuis voelen. Waar we ons mee verbonden voelen. Maar willen we verder kunnen groeien. Verder kunnen ontplooien, dan is het (soms) goed alles achter te laten. Je eigen verleden op te geven om een hoopvolle toekomst tegemoet te gaan.
Dit klinkt heel individualistisch en egoïstisch, maar toch is dit een Bijbelse principe. Het is zelfs een rode draad dat door heel Genesis heen loopt. In Genesis 2:24 geeft God de mens de opdracht zijn vader en zijn moeder te verlaten om zich aan zijn vrouw te hechten. Noach wordt opgeroepen om de ark in te gaan (Genesis 7:1). Hij moet zijn ‘oude wereld’ achterlaten. Abram wordt gedwongen zijn neef Lot ‘los te laten’ (Genesis 13). Na de geboorte van Izak wordt Ismaël weggestuurd (Genesis 21). Izak en Ismaël moeten beide hun eigen weg gaan. God roept Jakob om zijn schoonvader Laban te verlaten om terug te keren naar het land van zijn vaderen (Genesis 31:3). Jozef, hoewel gedwongen, verlaat zijn broers om in Egypte een nieuw leven op te bouwen (Genesis 39:1).
Om zo’n grote stap te kunnen maken moet je durven vertrouwen. In het geval van Abraham vertrouwde hij niet op het zichtbare, maar op de stem van (de onzichtbare) God.
Lech lecha! Ga voor jezelf. Misschien geldt deze roep op dit moment voor jou. Is het nu voor jou de tijd om je verleden achter je te laten om een hoopvolle toekomst tegemoet te gaan. Misschien roept God je wel om een carrièreswitch te maken. Of je woonplaats/land te verlaten om ergens anders een nieuw leven op te bouwen. Het oppakken van een (deeltijd) opleiding/cursus, waar je hart al een lange tijd sneller van gaat kloppen. Durf jij te vertrouwen op de stem van (de onzichtbare) God, die jou roept?
Tweede dimensie
Een meer midrash uitleg, geeft aan dat Lech lecha: Ga met jezelf zou betekenen.
Een Joods geschrift dat commentaar geeft op Genesis geeft bij Lech lecha de volgende uitleg:
“Toen de Heilige tegen Abraham zei: “Verlaat je land, je geboorteplaats en je vaders huis…” waar leek Abraham dan op? Een potje geur met een strak passend deksel in een hoekje, zodat de geur niet naar buiten kon gaan. Zodra het van die plek werd verplaatst en geopend, begon zijn geur zich te verspreiden. Dus zei de Heilige tegen Abraham: “Abraham, er zitten veel goede daden in je. Reis van plaats naar plaats, zodat de grootsheid van uw naam in Mijn wereld zal voortgaan.”
Bereshit Raba 39:2
We zien dat wanneer het flesje parfum niet opengaat en op haar plek blijft, de geur van het parfum zich niet kan verspreiden. Zij kan alleen verspreid worden wanneer deze open gemaakt wordt en ergens wordt neergezet. Zo moest Abram de geur van God verspreiden naar de ander, door zijn land te verlaten en op weg te gaan.
Paulus spreekt in één van zijn brieven er ook over dat wij, gelovigen, voor God een aangename geur van Christus zijn.
Want wij (gelovigen) zijn voor God een aangename geur van Christus, onder hen die zalig worden en onder hen die verloren gaan; voor de laatsten een doodsgeur die leidt tot de dood, maar voor de eersten een levensgeur, die leidt tot het leven. 2 Korinthiërs 2:15
Niet alleen mogen we een aangename geur zijn voor God, maar ook voor onze medemens. Wij mogen, door de werken van Christus te doen, en de wil van de Vader te doen, deze aangename geur verspreiden naar de wereld toe. Net zoals in Abraham veel goede daden in hem zaten, heeft God in ons talenten en gaven in ons gelegd. De vraag is of jij deze talenten en gaven op de plank laat staan, zoals het gesloten potje in een hoekje, of maak je deze open en verspreid je deze geur in je omgeving.
Derde dimensie
De derde dimensie is meer mystiek. Volgens deze uitleg betekent Lech lecha: ‘Ga tot jezelf’. Het is een reis naar de kern (het diepste) van je ziel.
Een rabbi zegt hierover:
‘Wanneer ik in de hemel kom, zullen ze mij niet vragen, waarom was jij niet zoals Mozes? Zij zullen mij vragen, Zushya (zo heet die Rabbi), waarom was je niet Zushya’. Alleen door het gaan van een lange eenzame reis kunnen we ontdekken wie we daadwerkelijk zijn. Alleen door intieme relatie met God kunnen we ontdekken wie je bent en mag zijn. ‘Ga tot jezelf’.’
R. Zushya van Hanipol
Zoals we in Genesis 1:26 kunnen lezen heeft God ons geschapen naar Zijn beeld en Zijn gelijkenis. Door de zondeval is hier echter een grote barst in gekomen, Hierdoor zijn we onze identiteit verloren geraakt. Maar deze identiteit zit nog wel diep in ons verborgen. Alleen door een intieme relatie met God, met Jezus Christus, zijn we in staat weer te ontdekken wie we mogen zijn. Wie je echt bent en echt mag zijn. God vraagt je niet om iemand te imiteren, maar om te ontdekken wie je (mag) zijn in Christus. Daarbij is het als eerste van belang dat je mag weten dat je een kind van God bent en dat je geliefd bent. Wil je meer weten over hoe God jou ziet lees dan een keer de brief aan Efeze.
Vierde dimensie
Volgens de vierde en laatste dimensie betekent Lech lecha: ‘Ga voorbij (aan) jezelf’. Enkel een persoon die bereid is aan ‘zichzelf’ voorbij te gaan is in staat God te aanbidden. Want door te durven alleen te staan. Door te durven uniek te zijn en jezelf te durven op te offeren, komen we in de buurt van het beeld en de gelijkenis van God. God die zelf één en uniek is, ging voorbij ‘Zichzelf’. Het unieke van JHWH, de God van Israël is dat Hij ervoor kiest om om te zien naar de machtelozen, de weduwen, wezen en vreemdelingen.
'Zingt Gode, psalmzingt zijn naam, baant de weg voor Hem die door de vlakten rijdt; JHWH is zijn naam, juicht dan voor zijn aangezicht. Hij is de vader der wezen en de rechter der weduwen, God in zijn heilige woning; God, die eenzamen in een huisgezin doet wonen, die gevangenen uitleidt in voorspoed;' Psalm 68: 4-6
Zo koos God er voor in zijn Zoon, Jezus Christus niet om met geweld de macht te grijpen, maar Hij oefende invloed uit door de ander te dienen. Door Zichzelf te geven als offer, tot losprijs voor velen. Hij liet zich aan het kruis nagelen om een ‘hoger’ doel te bewerkstelligen. Een doel die zelfs de ‘hogere’ machten niet begrepen. Maar door deze ultieme daad van nederigheid, wist Hij, de grootste macht, namelijk de dood, te overwinnen.
In Jezus Christus zien we dat er iets hogers is dan verzadiging en lust van ons eigen zelf. Het is de roep tot het komen tot iets buiten jezelf. Iets dat je oproept om een bijdrage te leveren aan de wereld. In een wereld in nood. Op die manier mag jij invloed uitoefenen, waarbij je in tijden van oorlog, een invloed van vrede kunt bewerkstelligen. In tijden van individualisme een invloed kan uitoefenen om te delen en niet te gaan voor bezittingen. In tijden van verdriet, om te treurenden te troosten. Met al deze voorbeelden weerklinken de woorden van Jezus toen hij op de berg de zaligsprekingen uitspraak en zijn leerlingen leerden. De vraag is of jij voorbij jezelf wilt gaan om net als zijn discipelen van Hem te leren.
'Gelukkig de armen van geest, want van hen is het koninkrijk der hemelen. Gelukkig zij die treuren, want zij zullen vertroost worden. Gelukkig de zachtmoedigen, want zij zullen de aarde beerven. Gelukkig zij die hongeren en dorsten naar de gerechtigheid, want zij zullen verzadigd worden. Gelukkig de barmhartigen, want zij zullen barmhartigheid verkrijgen. Gelukkig de reinen van hart, want zij zullen God zien. Gelukkig de vredestichters, want zij zullen zonen van God worden genoemd. Gelukkig zij die worden vervolgd ter wille van de gerechtigheid, want van hen is het koninkrijk der hemelen. Gelukkig bent u wanneer zij u smaden en vervolgen en liegend allerlei kwaad van u spreken ter wille van Mij. Verblijdt en verheugt u, want uw loon is groot in de hemelen; want zo hebben zij de profeten vervolgd die voor u geweest zijn.' Mattheüs 5:3-12 (Telosvertaling)
Zijn wegen zijn hoopvol
Vier verschillende dimensies van Lech lecha. De één is niet beter dan de ander. De één is ook niet hoger dan de ander. Het is ook geen trapsgewijze doelstelling. Dat wanneer je dimensie 1 hebt, je dan pas klaar bent voor dimensie 2. Het is eerder een dynamisch gebeuren, dat zich uitstrekt over situaties in jouw leven. De ene keer roept God jou uit te gaan om ‘voor jezelf te gaan’. De andere keer om met of voorbij jezelf te gaan. Binnen het ‘op weg gaan’ bij de roep van Gods stem, gaat het erom of je wilt gehoorzamen. Het pad durft op te gaan van verantwoordelijkheid. Daarbij zul je een stap in geloof moeten durven nemen, om op weg te gaan voor het ‘onbekende’. Tenminste voor jou misschien ‘het onbekende’, maar voor God het ‘bekende’. Hij weet waar heen Hij je leidt.
'Want Ik weet welke plannen Ik voor u heb, zegt de HERE. Met deze plannen heb Ik voor u het goede op het oog en niet het kwade. Ik wil u weer een toekomst en nieuwe hoop geven.' Jeremia 29:11 (Het Boek)
